محمد دانشمند و مبارزه با خرافات

یکی از جنبه های بارز شخصیت فکری محمد دانشمند که هم در دفتر خاطرات او منعکس است و هم از گفته های نزدیکان و آشنایانش به روشنی بر می آید، بیزاری صریح و بی قید و شرط او از خرافات و جهل عوام و خواص است. دانشمند یک جا در خصوص خرافه عدد سیزده می نویسد: " من به این موهومات و خرافات عقیده ای نداشتم. این تلقینات بی خود است که سال ها این مردم بی سواد بدبخت را گرفتار کرده است." او در دوران جوانی به همراه شماری دیگری از همفکرانش، گروهی تشکیل داد و نام "اهل سلیکت" بر خود نهادند. اهل سلیکت با مظاهر جهل و خرافات آن دوران مبارزه می کردند و می کوشیدند مردم را از دام هایی که مبلغان خرافات در مسیرشان پهن می کردند، آگاه سازند. همین اندیشه و تفکر محمد دانشمند که علیه جهل ونادانی می جنگید، او را به سمت تاسیس مدرسه ای مطابق احتیاجات روز سوق داد.

مدرسه ای که دیگر مجالی به کاسبان خرافات نمی داد. او سخت مخالف تبعیض جنسیتی بود و تضییع حقوق زنان را از مظاهر جاهلیت فرهنگی می دانست. از این رو بود که برای اقناع و تشویق خانواده ها به تحصیل دخترانشان در مدرسه دانشمند سخت می کوشید.

در جایی دیگر می نویسد: " باید دخترها را باسواد کرد که اساس خانواده را تکشیل می دهند و اگر مادر سواد نداشته باشد، اساس آن خانواده فلج است چون که تربیت اولیه بچه در منزل است و مادر بی سواد چطور می تواند بچه اش را تربیت کند؟ " در نتیجه همین تلاش هایش بود که سرانجام برای اولین بار دختران سورو با لباس هایی آراسته و ظاهری پیراسته، طعم خوش تحصیل و دانش آموزی را چشیدند. اشاعه علم و دانش به مثابه نیرومندترین سلاح علیه خرافات و نادانی، تا آخرین لحظه‌های زندگی، مهمترین دغدغه فکری محمد دانشمند بود.

بهترین دلیل بر این مدعا همین بس که آخرین آرزویی که محمد دانشمند در روزهای آخر زندگی اش بر تخت بیمارستان با پسرش احمد دانشمند در میان گذاشت، ساخت دانشگاهی در بندرعباس بود.

یادش گرامی.