نوشته 
عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس که به ساختمان گمرک نیز شناخته می‌شود، یکی از بناهای تاریخی برجسته این شهر بندری است که ریشه در دوره صفویه دارد. این عمارت، واقع در بلوار طالقانی و در نزدیکی اسکله قدیمی، نه‌تنها نمادی از تاریخ تجارت دریایی ایران بلکه شاهدی بر تعاملات فرهنگی و معماری بین ایران و اروپا در قرن‌های گذشته است.
برخلاف بسیاری از بناهای دوره قاجار که به نام کلاه‌فرنگی شناخته می‌شوند، عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس قدمتی قدیمی‌تر دارد و در اواخر قرن یازدهم هجری قمری (حدود ۴۴۵ سال پیش) توسط هلندی‌ها ساخته شد. این بنا که تحت‌تأثیر معماری اروپایی به‌ویژه سبک هلندی طراحی شده، به دلیل ویژگی‌های خاص معماری‌اش، مانند سقف‌های بلند و پنجره‌های بزرگ، به «کلاه‌فرنگی» شهرت یافت. در دوره قاجار، این عمارت به مرکز اصلی گمرک بندرعباس تبدیل شد و نقش مهمی در تجارت بین‌المللی ایران ایفا کرد.
در اواخر دوره قاجار، بندرعباس به‌عنوان یکی از دروازه‌های اصلی تجارت ایران با جهان، شاهد رفت‌وآمد بازرگانان، ملوانان، و نمایندگان تجاری از کشورهای مختلف بود. عمارت کلاه‌فرنگی، با موقعیت استراتژیک خود در کنار خلیج‌فارس، به مرکزی برای هماهنگی فعالیت‌های گمرکی و حکومتی تبدیل شده بود. اسناد تاریخی نشان می‌دهند که این بنا شامل بخش‌های مختلفی مانند دیوان‌خانه، انبارها، و اتاق‌های اداری بود و با برج‌های دیده‌بانی محافظت می‌شد.
امروزه، اگرچه عمارت کلاه‌فرنگی به دلیل فرسودگی امکان بازدید داخلی ندارد، اما همچنان به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی بندرعباس مورد توجه گردشگران است. این بنا نه‌تنها یادآور شکوه تجاری بندرعباس درگذشته است، بلکه نشانه‌ای از تأثیر معماری خارجی بر بناهای ایرانی در دوره‌ای است که ایران به‌عنوان پل ارتباطی شرق و غرب شناخته می‌شد.
در مقایسه با دیگر شهرهای ایران، بندرعباس به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخچه تجارت دریایی‌اش، دارای هویت متفاوتی است. عمارت کلاه‌فرنگی این شهر، برخلاف نمونه‌های مشابه در شهرهای داخلی ایران، بیش از آنکه به دربار قاجار مرتبط باشد، به تاریخ تجارت جهانی و حضور قدرت‌های استعماری مانند هلند و انگلیس در خلیج‌فارس گره خورده است. این ویژگی، عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس را به یک اثر تاریخی منحصربه‌فرد تبدیل کرده است که داستان‌های ناگفته‌ای از گذشته پررونق این بندر را در خود نهفته دارد.
