کمتر نوشته‌ای درباره تاریخ بندرعباس (گامرون) می‌توان یافت که در آن به بندر سورو اشاره نشده باشد در بعضی از این نوشته‌ها به‌عنوان بندری کوچک در مقابل جزیره هرمز، در نوشته دیگری به‌عنوان دهکده ماهیگیری در ساحل خلیج‌فارس یا بندری در مسیر جاده هرمز به فارس، یاد شده است. آنچه مسلم است تاریخ سورو با بندر هرمز قدیم (تیاب میناب)، جزیره هرمز، جرون، گامرون و بعدها بندرعباس گره‌خورده است.
بندر سورو که امروزه محله‌ای در بندرعباس است و از دوره هخامنشی مسکونی بوده، همچنان به رونق خود افزود، علت توجه بازرگانان آن دوره به این بندر و قریه کوچک دو دلیل عمده داشت، یکی به سبب نزدیکی به هرمز و دیگری قرارگرفتن در مسیر راه تجاری فارس به هرمز، لذا اهمیت خود را در دوره‌های پس از این نیز از دست نداد. لسترنج می‌نویسد؛ راه کاروانی (شیراز) از طارم به سمت جنوب به ساحل دریا می‌رفت و به بندر سورو یا شهرو مقابل جزیره هرمز می‌رسد. ایرج افشار سیستانی در کتاب، هرمزگان (شناخت استان هرمزگان) می‌گوید؛ شهر بندرعباس از روزگاران کهن دارای نام‌های چون گاملاو، کاماراو، گامبری، گمبرون، گامرون، گمرو و جرون بوده است. بندرعباس در محل یا نزدیک آبادی ماهیگیری بنام شهرو، سورو، تهرو... قرار داشت در اوایل سده ۸ هجری قمری که نام جزیره کنونی هرمز از جرون به هرمز تغییر یافت، نام جرون به شهر (سورو) داده شد.
ایرج افشار در کتاب؛ شناخت هرمزگان ادامه می‌دهد؛ در دوران اشکانی نیز خلیج‌فارس، از جمله بندرعباس از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است در روزگار ساسانی، این ناحیه از مراکز مهم دادوستد و بازرگانی به شمار رفته است. در اثر کاوش‌های که در اسکله‌سازی سورو انجام‌گرفته، چندین سکه نقره دوران ساسانی به‌دست‌آمده است. منطقه باستانی سورو و محله سورو قدیم، در شمال محله سورو درگذشته نه‌چندان دور نخلستان وسیعی قرار داشت شامل هزاران مغ (نخل) و انواع درختان دیگر شامل کنار، کرت، کهور، گز، خرگ، تابستان‌ها مردم سورو به مدت ۳ ماه در این نخلستان‌ها به سر می‌بردند، مغ بالا، مهفوز، سندلی، کلوکربه نخلستان‌های مختلف سورو تشکیل می‌دادند.
بنا بر آنچه تاکنون به نقل از منابع مختلف خواندیم در نزدیکی بندرعباس فعلی بندر دیگری بوده که در طول تاریخ به نام‌های سورو یا جرون معروف بوده است. همان‌طور که در اسناد موجود داخلی و خارجی اشاره شده، شهر فعلی بندرعباس (مرکز شهر) برای اولین‌بار توسط هلندی‌ها در شرق سورو بنا گردید، ساختمان گمرک قدیم و عمارت کلاه‌فرنگی از جمله اولین بناهای بودند که ایجاد شدند و کم‌کم شهر گسترش یافت، مدارک و نقشه و نقاشی از بافت اولیه شهر جدید بندرعباس در اسناد مربوط به کمپانی هند شرقی هلند می‌توان یافت.
اقوام مختلف در منطقه سورو
در منطقه سورو در طول تاریخ اقوام مختلفی ساکن گردیده‌اند که مهم‌ترین آنان به قوم عبدالهی و قوم علی مهشاهی معروف‌اند، در اینجا به چگونگی حضور قوم علی مهشاهی در منطقه سورو می‌پردازیم. ایران و هند دارای رابطه تاریخی، تجاری و فرهنگی چندهزارساله هستند و جنوب ایران بخصوص هرمزگان همیشه یکی از مراکز مهم تجاری با هند بوده است همین رابطه تجاری گسترده باعث حضور هزاران بازرگان هندی که در بعضی مناطق به بانیان معروف بودند (در زبان سانسکریت بانیک یعنی تاجر و بازرگان) در هرمز قدیم، جزیره هرمز و سورو بوده و این حضور گسترده هندی‌ها تأثیرات فرهنگی خاص خود در منطقه به جا گذاشته. نیمی از جمعیت چند هزارنفره سورو که به قوم علی مهشاهی معروف‌اند از بازماندگان هندی‌ها در این منطقه هستند.
فرهنگ و هنر
حضور اقوام مختلف در منطقه سورو قوم فارس، هندی، عرب و افریقا به فرهنگ منطقه تنوع خاصی داده است. انواع زری‌دوزی، شک بافی، وددو دوزی، بادله دوزی، گلابتون‌دوزی از کارهای مهم دستی در سورو است که زیبای بخش لباس بندری هستند. مراسم حنابندان در عروسی‌ها و حنای دست عروس در محله سورو دارای زیبای خاصی است. در زمینه موسیقی محله سورو همیشه فعال بوده و هنرمندان ارزنده به جامعه هنری بندرعباس تقدیم نموده، زیبا شیروان (زیبا گلناری)، صالح آتون، حسین وفادار، یوسف آبانگاه، احمد شاعر (احمد لنگو) و... هم اکنون ده‌ها نفر از جوانان سورویی در زمینه‌های مختلف موسیقی فعال هستند، فرزندان و نوه صالح آتون، شبیری، توفیقی، راج احمدی، علی ره زن، سامی وفادار... می‌توان نام برد.
مدرسه دانشمند سورو
یکی از قدیمی‌ترین مدارس بندرعباس است. این مدرسه در سال ۱۳۲۲ خورشیدی به همت آقای حاجی محمد دانشمند در محله سورو بنا گردید، بعدها این مدرسه گسترش یافت و دبیرستان آن تا کلاس ۹ دانش‌آموز می‌پذیرفت که نه‌تنها از محله سورو بلکه از سراسر بندرعباس دانش‌آموزان به مدرسه دانشمند می‌آمدند، این مدرسه ملی بود و در ابتدا تمام مخارج آن را آقای دانشمند پرداخت می‌نمود. کارگاه نساجی تا مدتی در مدرسه سورو بر پا بود.
